เรื่องเด่น เห็นความทุกข์เป็นความสุข

เห็นความทุกข์เป็นความสุข

ช่วงประมาณอาทิตย์หนึ่งที่ผ่านมา อาตมาออกบิณฑบาตตามปกติ พอเดินผ่านทางวังลังกา มีกลุ่มคนใส่บาตรที่ผิดปกติ คำว่าผิดปกติคือไม่เคยใส่ มาดักรอกันอยู่ ๔๐-๕๐ คน ปรากฏว่าเป็นคู่บ่าวสาวกับญาติ ๆ ช่วยกันใส่บาตร พระทั้งแถวได้ขนมหม้อแกงมารูปละ ๑ ถาด ต้องใช้รถมาขนกลับ เพราะว่าช่วงนี้พระวัดท่าขนุนถ้าเดินแถวสายนั้น สูงสุดจะอยู่ที่ ๒๘ รูป แล้วถ้าหากว่าไปเรียนบ้างอะไรบ้าง ต่ำสุดจะอยู่ที่ประมาณ ๑๕ รูป

วันนั้นพอดีอยู่กันพร้อมหน้า รับขนมหม้อแกงไปแบบต้องเอารถมาขนกลับ พอดีว่ามีการปฏิบัติธรรมของพระใหม่ประจำปีนี้อยู่ อาตมาก็เลยเอาไปเลี้ยงพระใหม่ พระใหม่ ๘๗ รูป รวมพี่เลี้ยงกับพระเวรประจำวันก็ราว ๆ ๑๒๐ รูป น่าจะเฉลี่ยกันได้ซักประมาณ ๔ รูปต่อ ๑ ถาด

ส่วนที่จะพูดไม่ใช่เรื่องนี้ ส่วนที่พูดก็คือว่าหนุ่มสาวเขาปลื้มใจมาก ญาติ ๆ ก็ยิ้มแย้มแจ่มใส แย่งกันเชียร์ให้สาวจับทัพพีสูง ๆ เข้าไว้ หนุ่มก็พยายามที่จะแย่งจับ เพราะเขาถือว่าใครจับข้างบนคนนั้นจะเป็นผู้มีอำนาจในบ้าน โบราณเขาเชื่อกันมาอย่างนั้น

อาตมาเห็นแล้วเกิดความรู้สึกสลดใจว่า เขากำลังหาความทุกข์ใส่ตัว แต่เขากลับรู้สึกปลื้มใจมาก ก็คือตั้งแต่วันนี้เป็นต้นไปคุณไม่ใช่ตัวคนเดียวแล้ว ฝ่ายผู้ชายก็มีภรรยา ฝ่ายผู้หญิงก็มีสามี ลองไปนึกถึงตอนอยู่ตัวคนเดียว ถ้าเล่น LINE ติดพันจะไม่กินข้าวก็ได้ ถ้ายิ่งติดพันมากไม่อาบน้ำก็ยังไหว ตอนนี้ลองไปทำอย่างนั้นดูว่าจะโดนถีบตกเตียงไหม ? เพราะว่าจากขันธ์ ๕ ร่างกายตัวเอง เป็นขันธ์ ๑๐ ก็คือคู่ของตัวเองอีก ความลำบากเพิ่มขึ้นมาเท่าตัวหนึ่ง

ก่อนหน้านี้เราไม่กินก็ได้ แต่ตอนนี้ถ้าเขาจะกินเราต้องหามาให้เขา ก่อนหน้านี้เราไม่อาบน้ำก็ได้ นอนดึกแค่ไหนก็ได้ ตอนนี้ไม่ได้ ต้องคิดเผื่อเขา ทำเผื่อเขา แล้วถ้ายิ่งมีลูกเข้ามาก็ยิ่งลำบากหนักเข้าไปอีก ต้องช่วยกันเลี้ยงลูกกว่าจะโต ของพวกนี้เป็นความทุกข์มาก แต่เขาเห็นเป็นความสุข เห็นเป็นเรื่องที่น่าปีติยินดี

สิ่งเหล่านี้บาลีเขาเรียกว่า วิปลาส วิปลาสนี้เรามักคิดว่าบ้า บาลีเขาแปลว่า ผิดไปจากปกติ ต่างไปจากปกติ เพราะคำว่า วิ เป็นอุปสรรค คือคำนำหน้า แปลได้ความหมายว่า วิเศษ แจ่มแจ้ง แตกต่าง ในที่นี้คือต่างไปจากปกติ

อันนี้เขาเรียกว่า ทิฏฐิวิปลาส คือ มีความเห็นต่างไปจากปกติ ไปเห็นว่าความทุกข์เป็นความสุข เพราะว่าปัญญาไม่ถึง ก็เลยโดนกิเลสหลอก

อาตมาเดินบิณฑบาตไปก็พิจารณาไปเรื่อยว่า โลกเราโดนหลอกลักษณะนี้มากต่อมากด้วยกัน เราถึงได้เวียนว่ายตายเกิดทุกข์กันอยู่ไม่รู้จบ เขาบอกว่าขอเวลาอีกไม่นาน เราก็ให้เขามา ๕ ปี เกี่ยวกันหรือเปล่า ? ไม่เกี่ยวสินะ..!

เรื่องพวกนี้ถ้ารู้จักคิด รู้จักพิจารณา คนมีคู่จะเข้าถึงธรรมได้เร็วกว่า เพราะว่าเห็นทุกข์ชัดเจนกว่า อย่างคู่ของปิปผลิมาณพและนางภัททกาปิลานี พ่อแม่ให้แต่ง ไม่กล้าปฏิเสธก็ยอมแต่ง แต่นอนหันหลังให้กัน เอาพวงมาลัยคั่นกลางไว้ ถ้าพวงมาลัยด้านไหนเหี่ยวแปลว่าคนนั้นเกิดจิตกำหนัด ไฟราคะเผาจนพวงมาลัยเหี่ยว ก็จะได้แก้ไขกำลังใจของตัวเองใหม่

ปกติอย่างพวกเรานี่อยู่คนละที่ก็ยังตะกายไปหากัน อันนั้นท่านนอนอยู่เตียงเดียวกัน หันหลังให้กัน แล้วอยู่มาได้ด้วย รอจนพ่อแม่ตายหมด ตัวเองเป็นใหญ่ในบ้าน ปิปผลิมาณพก็บอกนางภัททกาปิลานีว่า “น้องหญิง..เธอจงรับทรัพย์สมบัติทั้งหมดไป ส่วนเราจะออกบวช” นางภัททกาปิลานีก็บอกว่า “สมบัติทั้งหลายประดุจก้อนน้ำลายที่ท่านถ่มทิ้งแล้ว เรื่องอะไรเราจะรับไว้ เราก็จะบวชบ้าง” ต่างคนก็ต่างโกนหัว นุ่งผ้ากาสาวพัสตร์ อธิษฐานว่า ในโลกนี้ถ้ามีพระอรหันต์อยู่ ขอบวชอุทิศเพื่อพระอรหันต์พระองค์นั้น แล้วเสร็จแล้วก็เดินทางออกมาจากบ้านไป ใครอยากได้ทรัพย์สินก็ไปขนกันเอาเอง

จนกระทั่งไปถึงทางสามแยก ทั้งสองก็บอกแก่กันว่า “ตอนนี้เราถือเพศเป็นนักบวชแล้ว ผู้หญิงกับผู้ชายถ้ายังไปด้วยกัน จะเป็นที่ครหานินทาของผู้คน ดังนั้น..เราแยกกันเถอะ” นางภัททกาปิลานีก็เลี้ยวซ้าย พระมหากัสสปะก็เลี้ยวขวา

นางภัททกาปิลานีไปเจอสำนักภิกษุณี บวชแล้วปฏิบัติธรรมจนกลายเป็นพระอรหันต์ ส่วนพระมหากัสสปะนั้น พระพุทธเจ้าเสด็จมารับกลางทาง ประทานโอวาทให้ ๓ ข้อก็คือ ๑. ดูก่อนกัสสปะ...เธอจงตั้งอยู่ในความเกรงใจในเหล่าภิกษุทั้งหลาย ทั้งที่เป็นผู้ใหม่ ผู้ปานกลาง และผู้เก่าอย่างแรงกล้า ก็คือต้องรู้จักอ่อนน้อมถ่อมตนและละทิฐิมานะของตัวเอง

๒. ดูก่อนกัสสปะ...เมื่อเธอฟังธรรม จงเงี่ยหูฟังและตั้งใจพิจารณาในเนื้อความ คือฟังแล้วต้องคิด คิดแล้วจะได้นำไปปฏิบัติด้วย

๓. ดูก่อนกัสสปะ...เธอจงอย่าละสติที่ไปในกาย ก็คือกายคตาสติ ให้เห็นชัดเจนว่าร่างกายนี้ไม่มีความดีอะไร เราสักแต่ว่าอาศัยอยู่เท่านั้น

พระมหากัสสปะจึงบวชด้วยวิธีพิลึกพิลั่นที่สุด ก็คือเรียกว่าบวชโดยการรับโอวาท ๓ ข้อ เพราะว่าท่านโกนหัวห่มจีวรมาแล้ว ท้ายสุดท่านก็บรรลุมรรคผล เป็นผู้นำในการทำสังคายนาพระธรรมวินัยครั้งที่ ๑ จนกระทั่งทางมหายานถือว่าท่านเป็นพระสังฆราชรูปแรก

คราวนี้สิ่งที่ปิปผลิมาณพหรือพระมหากัสสปะกับนางภัททกาปิลานีมองเห็น คนส่วนใหญ่ในโลกนี้มองไม่เห็น ท่านหลุดพ้นเป็นพระอรหันต์ พวกเราไม่หลุดพ้นเพราะว่าเรามองไม่เห็นทุกข์เห็นโทษ ไม่เกิดความเบื่อหน่ายอย่างท่าน

อาตมาเองพอเห็นคู่บ่าวสาวคู่นั้นแล้วคิดว่า ธรรมดาของโลกเป็นอย่างนี้ เขาเห็นความทุกข์เป็นความสุข เห็นความไม่เที่ยงเป็นความเที่ยง เห็นความไม่ใช่ตัวตนเป็นตัวตน ก็เลยเดินบิณฑบาตไปปลงอนิจจังไป ยังคงเป็นภาระที่เราต้องเหนื่อยอีกมาก กว่าที่จะชี้แจงให้เขาเห็นแบบเดียวกันได้

ไปนึกถึงที่องค์สมเด็จพระสัมมาสัมพุทธเจ้าตรัสรู้แล้ว ทรงเกิดความขวนขวายน้อย ไม่อยากจะแสดงธรรม เพราะเห็นว่าหลักธรรมนี้ลึกซึ้งมาก ยากที่ปุถุชนจะเข้าถึงได้ (ปุถุชนคำนี้แปลว่าผู้หนาด้วยกิเลส) ท้าวสหัมบดีพรหมพอทราบดำริก็ตกใจว่า มนุษย์โลกทั้งหลายจะฉิบหายจากความดีเสียแล้ว จึงลงมากราบทูลอาราธนาให้พระพุทธเจ้าแสดงธรรม โดยใช้คำว่า สัตว์โลกที่ธุลีในดวงตาน้อยนั้นมีอยู่ อาจรู้ทั่วถึงธรรมของพระองค์ได้ ขอให้พระองค์ได้โปรดแสดงธรรมเถิดพระเจ้าข้า

พระพุทธเจ้าถึงได้รับอาราธนา แล้วก็ตรัสสอนสัตว์โลกมาตลอด ๔๕ ปีเต็มจนปรินิพพาน เพราะฉะนั้น...ส่วนใหญ่คำว่า วิปลาส ที่แปลว่าเห็นผิดไปจากความจริง มีทิฏฐิวิปลาส...เห็นผิด จิตวิปลาส...คิดผิด จิตวิปลาสนี่เราถือว่าบ้าแน่ ๆ ในบาลีมีความหมายแค่คิดผิด คิดเห็นว่าสิ่งนี้เป็นความสุข คิดเห็นว่าสิ่งนี้เที่ยงแท้

พระครูวิลาศกาญจนธรรม, ดร.
เดือนสิงหาคม พุทธศักราช ๒๕๖๒ ณ บ้านเติมบุญ